ព័ត៌មានដើមស្វាយ

ពន្យល់ពាក្យពិបាក

កតិកា : ការសន្មតគ្នា ខសន្យា សេចក្តីប្តេជ្ញា។

កត្តិកាសញ្ញា : កិច្ចព្រមព្រេងខសន្យា ឬការសន្មតគ្នារវាងរដ្ឋ និងរវាងឯជន។

កូដកម្ម : ការសម្តែងអាកប្បកិរិយា ប្រឆាំងចំពោះរឿង ឬកិច្ចការណាមួយដែល

ខ្លួន មិនពេញចិត្ត។

កូរ៉ុម : ចំនួនវត្ថមានរបស់អ្នកត្រូវចូលរួម ដែលកំណត់សម្រាប់ អោយអង្គប្រជុំ

នៃក្រុមហ៊ុន ឬអង្គការណាមួយធ្វើការពិភាក្សាសម្រេចយកជាការ បាន។

កូនមានខាន់ស្លា : កូនដែលកើតពីឪពុកម្តាយ រៀបការតាមច្បាប់ និងតាមប្រពៃណីជាតិ

កាផា : ផាលមានរាងមូលប្រវែង រីកមាត់ មានខ្សែសម្រាប់ស៊ក ស្ពាយនឹងស្មា

ដាក់ពីក្រោយខ្នង ដែឡត្បាញដោយបន្លោះឬស្សី ផ្តៅ ជាដើម។

ចលនការ : ការធ្វើចលនារំពើក។

ច្បាប់ : វិធាន ជាលាយលក្ខណ៏អក្សរ ឬបទបញ្ញាតិដែលមានអានុភាពជាទូទៅ

និងជាអចិន្រ្តៃយ៏ ដែលរដ្ឋសភាព និងព្រឹទ្ធសភា បានអនុម័ត ហើយ ដាក់អោយប្រជាជនទាំងអស់ ប្រតិ្តបត្តិតាម។

ជនជាតិ : ក្រុមមនុស្សដែលមានដែនដី ភាសា ប្រវត្តិសាស្ត្រវប្បធម៌តែមួយ។

ជំទប់ : មន្ត្រីអ្នកកាន់ការក្នុងឃុំ ឬជំនួយមេឃុំ ឬអនុមេឃុំ។

ដែនដី : ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ដែលជារបស់សិ្ថតនៅក្រោមច្បាប់ នៃអជ្ញាធរដែនដី

ឋានន្តរស័ក្តិ : បណ្តាស័ក្តិ តូច ធំ តាមមុខងារ។

ថាមពល : កម្លាំងចិត្ត ឬកម្លាំងកាយស្វាហាប់ ក្នុងការបំពេញកិច្ចការអ្វីមួយ

ទស្សនវិស័យ : ការប្រមើលមើល ឬការយល់ឃើញ។

ទិន្នន័យ : បំរាប់ជាក់ស្តែង ទូទៅជាលេខ ជាពិសេសត្រូវរៀបចំឡើងសម្រាប់ធ្វើ

វិភាគ ឬប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើសេចក្តីសម្រេចនានា។

ទុរភិក្ស : ដំណើរអត់បាយ ការអត់ឃ្លាន។

ទេសរដ្ឋមន្ត្រី : មន្ត្រីដែលមានតូនាទីធំជាងរដ្ឋមន្ត្រី។

និន្នាការ : ទំនោរ​ អាការះដែលទោរទន់ ឬលំអៀងទៅរកខាងណាមួយ។

នីតិកាល : ថិវរវេលានៃអាណត្តិរដ្ឋសភា ឬថិរវេលាដែលរដ្ឋសភាព ព្រឹទ្ធសភា

ក្តាប់អំណាច។

នីតិបញ្ញាត្តិ : ការតែងតាំងច្បាប់។

បរិស្ថាន : មជ្ឈដ្ឋាន ដែលនៅជុំវិញខ្លួន យើងទាំងអស់គ្នាដែលមានឥទិ្ធពលលើ

ជីវិត និងការលូតលាស់របស់បណ្តាភាវះ ឬឯកតះ។

ប៊ីប : គម្ពីរគ្រឹស្តសាសនា។

បុព្វហេតុ : ហេតុដើម កំណើរដើម។

បេតិកភណ្ឌ : អ្វីៗដែលចាត់ទុកមរតករួម នៃសហគមន៏។

ប្រជាសាស្ត្រ : វិទ្យាសាស្ត្រ ដែលសិក្សាអំពីស្ថិតិប្រជាជន។

ប្រព័ន្ធឯកត្តនាម : ការបោះឆ្នោតដោយផ្ទាល់អោយបេក្ខជនដែឡមានចុះឈ្មោះអោយ ទៅគេបោះឆ្នោតអោយ។

ប្រព័ន្ធសមាមាត្រ : ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសបេក្ខជន តាមរយះគណបក្ស ចុះឈ្មោះ

ប្រលងប្រជែង។

ប្រសិទ្ធិភាព : ភាពដែលធ្វើអោយសម្រេចកិច្ចការអ្វីមួយ ដែលមានគុណភាពនិង

តម្លៃ។

ផលិតកម្ម : ផលដែលធ្វើបានសម្រាប់ហើយ។

ពិរុទ្ធជន : ជនជាប់ចោទដែលត្រូវគេពិនិត្យរកកំហុស ជនជាប់សង្កេត។

ព្យាការី : ទេវទូតនៅក្នុងគម្ពីរប៊ីប គឺបុរសដែលអាទិទេពទុកចិត្តអោយទំនោរ

ក្នុងនាមព្រះអង្គ មកប្រាប់ពួកគ្រឹស្តសាសនិកជន។

ព្រម្មទណ្ឌ : ច្បាប់បញ្ញតិ្តសម្រាប់ពិភាក្សាកាត់ទោសពិន័យមនុស្ស ដែលប្រព្រឹត្ត

ល្មើស និងបទបញ្ញាតិ្តសម្រាប់ប្រទេស។

ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច : ផ្នែកមួយ នៃវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច ដែលសិក្សាអំពីបរិមាណសរុបនានា

(ផលិតផលជាតិសរុប ការចំណាយថវិការជាតិ ការវិនិយោគ) ដែល ផ្សារភ្ជាប់គ្នា ក្នុងកម្រិតតំបន់ ប្រទេស និងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច។

មាតុភូមិនិវត្តន៏ : ការវិលត្រលប់មកស្រុកកំណើតវិញ។

មុខវិជ្ជាជំវះ : តំនៃង ឬមុខរបរសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។

មោទនភាព : អំណួត ការប្រកាន់ខ្លួនខ្ពស់ដោយសារ ចំនេះទ្រព្យសម្បត្តិ

ឬមុខដំណែង ភាពសង្ហា ភាពក្រអឺត។

យុទ្ធសាស្ត្រ : ក្បួនចំបាំង។

រដ្ឋលេខាធិការ : មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រី​(ឬអនុរដ្ឋមន្ត្រី)។

រាជានុសិទ្ធិ : អ្នកគ្រប់គ្រងជំនួសព្រះរាជា ដែលនៅក្នុងវ័យកុមារ ឬអ្នកជំនួសព្រះ

រាជាដែលទ្រង់អវត្តមាន ឬចូលទីវង្គត។

លទ្ធភាព : ការដែលអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន។

លទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ : របបមួយដែលមានរាស្ត្រ ជាម្ចាស់អំនាច ប្រជារាស្ត្រជ្រើសរើស

តំណាងរបស់ខ្លួនតាមរយះការបោះឆ្នោត។

វាគ្មិន : អ្នកពូកែសំដី ឬប៉ិននិយាយ ឬអ្នកឡើងនិយាយ។

វិនិយោគិន : អ្នកវិនិយោគ អ្នករកស៊ីធ្វើការបណ្តាក់ទុក។

វិបល្លាស : ដំណើរប្រែប្រួល ការប្រែផ្លាស់។

វិសោទនកម្ម : កំនែលំអរខ្លឹមសារអត្ថបទច្បាប់ ឬលិខិតបទដ្ឋាន ទាំងក្នុងនីតិវិធីធ្វើ

ច្បាប់ ទាំងក្រោយដែលច្បាប់ចេញជាធរមាន។

ស័ក្តសិទ្ធិ : ដែលវិសេសវិសាល ពូកែឆុតឆាប់ ដែលសខ្លាំងពូកែ។

សក្តានុភាព : អានុភាព នៃកម្លាំងដែលអាចធ្វើអ្វីមួយបានអំណាចដែលធ្វើអ្វី

មួយបាន។

សន្ទស្សន៏ : ភស្តុតាង ឬសញ្ញាដែលប្រាប់អោយដឹង។

សន្និសិទ : ការថ្លែងសេចក្តីពន្យល់អំពីបញ្ហាផ្សេងៗ ដល់សាធារណជន។

សប្បទាន : ប្រគល់អោយ ការអោយដាច់។

សព្វវចនាធិប្បាយ : សៀវភៅអធិប្បាយពាក្យដោយសព្វគ្រប់។

សម្បជញ្ញះ : សេចក្តីដឹងខ្លួនការមិនភ្លេចខ្លួន។

សមភាព : ភាពស្មើគ្នា។

សមាហរណកម្ម : ការចូលរួមនៅក្នុងក្រុម ឬសង្គមដទៃទៀតដែលសំរបខ្លួនទៅតាមក្រុម

ឬសង្គមនោះ។

សមិទ្ធផល : ផលប្រយោជន៍ ដែលបានសម្រេចហើយ។

សរីរះ : រូបរាងកាយ ខ្លួនប្រាណ។

សិក្ខាបទ : ចំណែក មាត្រារបស់សីល ឬវិន័យ។

សិប្បនិម្មិត : អ្វីៗដែលកើតឡើងដោយមនុស្ស​ ច្នៃប្រឌិតមិនមែនកើតពីធម្មជាតិ។

សុខុមាលភាព : ភាពបរិបូរណ៍ដោយសេចក្តីសុខទំាងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។

សំភាស : ការនិយាយបំភ្លឺ។

សំរាំងភេទ : ជម្រើសយកភេទណា ដែលគេពេញចិត្ត។

ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ : មធ្យោបាយ និងទំនាក់ទំនង ផលិតកម្មដែលជាមូលដ្ឋានសង្គមដូចជា

ផ្លូវ ស្ពាន ព្រលានយន្តហោះ កំពង់ផែ។

អគ្គសញ្ញាណ : គ្រឿងសំគាល់ខ្លួន ឬវត្ថុណាមួយ។

អនិយតកម្ម : ភាពមិនទៀងទាត់ ដំណើរប្រែប្រួល។

អនីតិជន : ជនពុំទាន់គ្រប់អាយដែលច្បាប់បានកំណត់​ដើម្បីអោយពលរដ្ឋ

ប្រើសិទ្ធិ ស៊ីវិល ឬសិទ្ធិនយោបាយ។

អនុសញ្ញា : កិច្ចព្រះព្រៀងជាផ្លូវការ និងស្ថិតស្ថេរ ដែលធ្វើឡើងរវាងប្រទេស

ឬរវាងសង្គម ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម។

អភ័យឯកសិទ្ធិ : ការលើកលែងមិនអាចចោទប្រកាន់ ឬមិនអាចដាក់ទោសបានលើ

បុគ្គលម្នាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមួយ ដែលច្បាប់បាន ចែងទុក ជាមុនថា គេមានបុព្វសិទ្ធិ ឬុឯកសិទ្ធិ។

អាជីវកម្ម : ការប្រកបមុខរបរចិញ្ចិមជីវិត។

អាណត្តិ : នីតិកាលនៃរដ្ឋសភា (រយះពេលរបស់រដ្ឋសភា

ដែលប្រជា​​​ពលរដ្ឋបោះឆ្នោតអោយ)។

អាសនានុក្រម : សិទ្ធិដែលត្រូវដាក់​ឬអង្គុយមុនគេ ឬខ្ពស់ជាងគេតាមលំដាប់​កិត្តិយស

ក្នុងទីប្រជុំ ឬពិធីផ្សេងៗ។

អាសា : ជួយឈើឆ្អាលដោយស្ម័គ្រ ចិត្ត ជួយសង្គ្រោះ។

ឥរិយាបថ : អារម្មណ៍ ឬទឹកចិត្តចំពោះអ្នកណាម្នាក់ ឬអ្វីមួយគន្លងនៃឥរិយាទាំង៤

ដេក ដើរ ឈរ​ អង្គុយ។

ឥស្សរភាព : ភាពនៃអ្នកធំ។

ឧត្តមភាព : ភាពថ្លៃថ្នូរ ភាពប្រសើរ ភាពឧត្តុងឧត្តម។