ព័ត៌មានដើមស្វាយ

ភាសាខ្មែរ
ភាសាខ្មែរ ឬ ខ្មែរ គឺជាភាសាមួយនៃជនជាតិខ្មែរ និង ជាភាសាជាផ្លូវការនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ភាសាខ្មែរជាភាសាសំខាន់ទីពីរត្រូវបាននិយាយយ៉ាងទូលំទូលាយ (បន្ទាប់ពីភាសាវៀតណាម) ដែល អ្នកមាននិយាយជាភាសាខ្មែររហូតដល់ ១០លាននាក់។ ភាសាខ្មែរបានត្រូវបានមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លំាង ដោយសារ ភាសាបាលីសស្រ្កឹត និង ភាសាបាលី ជាពិសេសនោះ នៅក្នុងវង្សត្រកូលស្តេច និង នៅក្នុង បញ្ជីនៃសាសនា បើតាមយាននៃសាសនាហិណ្ឌូ និង ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ផងដែរនោះភាសាខ្មែរ ត្រូវបាននិយាយឡើង ចងចាំ និង សសេរដោយពួកក្រុមគ្រួសារខ្មែរមន ។ ដូចជាលទ្ធផលនៃភូមិសាស្ត្រ ជាញ្ញាតិសន្តាន ភាសាខ្មែរ បានមានឥទ្ធិពល ហើយនឹង ផងដែរ បានមានឥទ្ធពលដោយ ភាសាមួយចំនួនដូចជា ថៃ ឡាវ វៀតណាម និង ចាម ដែលរួមបញ្ជូលទាំងអស់ នៅក្នុងឧបទ្វីប អាស៊ីខាងត្បូងភាគខាងកើត ដែលតាំងពីមានការផ្ទុកនូវគុណភាពខ្ពស់នៃភាសាសស្រ្កឹត និង បាលីអោយមានអនុភាពឡើង។
ខ្មែរជាអ្នកនិពន្ធសសេរអក្សរដោយផ្ទាល់ ត្រូវបានស្គាល់ថាខ្មែរ។ ភាសាខ្មែរខុសប្លែកពីភាសានៅជិតខាង ដូចជា ភាសាថៃ ឡាវ និង ភាសាវៀតណាម ព្រោះតែ វាមិនមែនជាសំនៀងភាសា។
គ្រាមភាសាសំខាន់ៗ អញ្ញមញ្ញអាចស្តាប់បាន ងាយយល់ គឺ
បាត់ដំបង និយាយជាភាសាភាគខាងជើងនៃប្រទេស។
ភ្នំពេញ ជារាជធានីគ្រាមភាសា និង គឹផងដែរ ត្រូវបាននិយាយនៅជុំវិញខេត្ត ។
ភាសាភាគខាងជើង ត្រូវបានស្គាល់ថា ជាភាសាខ្មែរសុរិន ត្រូវបាននិយាយដោយ ជាតិពន្ធភាសាដើម ខ្មែរទៅភាគខាងជើងទឹកដីថៃ។
ខ្មែរក្រុម ឬ ខ្មែរភាគខាងត្បូង ត្រូវបាននិយាយដោយ អន្តោគ្រាមខ្មែរ(ក្នុងស្រុក) ប្រជាជន នៃដែនដីសណ្តរទន្លេមេគង្គ។
ខ្មែរក្រវាញ ជាភាសាដែលគេលែងប្រើ ដោយសារតែមានមនុស្សនិយាយតិចតូចនៅក្នុងភ្នំក្រវាញ នៃភាគលិចនៃប្រទេសកម្ពុជា។
សិក្សានៃភាសាវិទ្យានៃភាសាខ្មែរ បែងចែកនៅក្នុងប្រវត្តិកាលប្រវត្តិសាស្ត្រ៤។ មុនខ្មែរអង្គរ ភាសា បន្ទាប់ មានការក្លាយពី បុរាណខ្មែរមន រហូតដល់ សតវត្សរ៏ទី ៩ គឺត្រូវបានស្គាល់តែមួយមកពីពាក្យជាច្រើន និង ឃ្លាជាច្រើន នៅក្នុងអក្សរសស្រ្កឹតនៃសករាជ។ ភាសាខែ្មរពីដើម (ឬ ខ្មែរសម័យអង្គរ) គឺជាភាសាដែលត្រូវបានគេនិយាយនៅក្នុងចក្រភពខ្មែរ ពី សតវត្សរ៏ទី ៩ រហូតដល់ សវត្សរ៏ទី ១៣ដែលជាពេលវេលាមានការអន់ថយនែចក្រភព។ ភាសាខ្មែរដើម គឺត្រូវបានពិសោធដោយប្រភពដើម និង ត្រូវបានសិក្សាយ៉ាងស៊ីជម្រៅដោយអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួន។ តាមរយះចុងបញ្ចប់នៃចក្រភពខ្មែរ ភាសាបានបាត់ធ្វើអោយមានអនុភាពបមាណីយកម្មនៃការបង្កើត ជាភាសារដ្ឋ និង ដូច្នោះទទួលក្នុងសម័យផ្លាស់ប្តូរជា រូបសាស្ត្រ សទ្ធវិទ្យា និង សន្ទានុក្រម។ ភាសានេះ ជាស្ពាននៃសម័យកាល ប្រហែលពីសតវត្សរ៏ទី ១៤ ទៅ សតវត្សរ៏ទី ១៨ ត្រូវបានសំដៅទៅលើ ខ្មែរពាក់កណ្តាល និង តាមការសង្ខេតឃើញដែលមានការខ្ចីមកពីប្រទេសថៃ ឡាវ និង អាណាខេត្តតិច តួច ប្រទេសវៀតណាម។ ការផ្លាស់ប្តូរអំឡុងពេលសម័យកាលនេះ គឺតាមច្បាប់គម្ពីរ នៃខ្មែរសម័យនេះ មិនអាចកំណត់ថាត្រឹមត្រូវយល់ ខ្មែរបុរាណ។ ភាសា បានមកពី ការទទួលស្គាល់ដូចខ្មែរសម័យនេះ ត្រូវបាននិយាយពីសតវត្សរ៏ទី ១៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ខ្មែរត្រូវបានធ្វើជាវគ្គីករណ៏ ដូចជាសមាជិកនៃសាខាពីទិសខាងកើត នៃក្រុមពួកភាសាខ្មែរមន ពួកគេផ្ទាល់ បានបែងចែកជាផ្នែកតូចៗ នៃក្រុមភាសាធំៗ ដែលមានជាតំណាងជាតែភ្លែតប៉ុណ្ណោះ នៃទឹកដីពី ទិសខាងជើងភាគខាងកើតប្រទេសឥណ្ឌា តាមរយះទិសខាងត្បូងភាគខាងកើត អាស៊ី ទៅ ឧបទ្វីបមាឡេ និង កោះ។ ដូចជា សាច់ញ្ញាតិជិតៗ គឺភាសាត្រូវបាននិយាយដោយ ពួកកុលសម្ពន្ធ័នៅ តាមតំបន់ភ្នំ។
សទ្ធវិទ្យា
ប្រពន្ធ័សទ្ធវិទ្យា បានពិពណ៏នាទាំងនេះគឺ បញ្ជីសារពើភណ្ឌ័នៃសំឡេង នៃភាសានិយាយ មិនមែនពួកគេ ត្រូវបានសសេរជា ភាសាអក្សរក្រមខ្មែរ។
សម្លេង និង បន្លឺសទ្ធកម្ម
គ្រាមភាសាប្រជាជនកម្ពុជាគឺមិនជាសំនៀងទេ។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសន្ទនាគ្នាជាគ្រាម ភាសានៅភ្នំពេញ បានអភិវឍ្ឍន៏ សំនៀងខុសប្លែកពីគ្នា (កម្រិត គឺ សំនៀងក្នុងការនិយាយ) ដើម្បីទូទាត់ សម្រាប់ការកាត់សម្លេងចំពោះពាក្យខ្លះ ។
ពាក្យខ្មែរមួយមាន សទ្ធកម្ម សំគាល់ទៅលើ ជា ស្រះ ដែលត្រូវបានចង្អុលបង្ហាញនៅក្នុងការសសេរ ដោយការជ្រើសរើស រវាង ដាក់អត្ថបទពីរ ដោយយោងទៅលើ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រភពនៃ សទ្ធកម្ម។ ជាយ៉ាងណាក្តី សទ្ធកម្ម បានបាត់បង់ទាំងអស់ប៉ុន្តែ គ្រាមភាសាហួសសម័យនៃ ភាសាខ្មែរ។ សម្រាប់ជា ឧទាហរណ៏ ខ្មែរបុរាណ មានឈ្មោះបោះសម្លេង ល្បីឈ្មោះ និង មិនល្បីឈ្មោះ ដោយមានពាក្យមួយគូរ គឺ *kaa vs *qaa។ ស្រះជាច្រើន ដែលបន្ទាប់ពីបញ្ចេញសម្លេងព្យញ្ចានះ បានក្លាយជា សូរដង្ហើម និង បំបែកជាសំយុត្តស្រះ *kaa, *qea ។ នៅពេលដែលព្យញ្ចានះគ្មានសម្លេង សំគាល់ទៅលើសារះសំខាន់ ដោយស្រះ *kaa, *kea និង សទ្ធកម្មត្រូវបានមិនលេចចេញសម្លេងដូចគ្នានោះទេ ដូចជា [ka:] , [kiə]។
ខ្មែរ គឺជារឿយៗរៀបរាប់អំពីបំណងប្រាថ្នា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រហែលជាការធ្វើ វិភាគដូច ព្យញ្ចានះ “ ភ ធ ឆ ខ “ ធ្វើអន្តរាបទដែលអាចកើតឡើងរវាង ពាក្យបញ្ចប់ និង ខ្យល់ចូល (phem , phem) ឬ មិនសំគាល់ទៅលើ សម្លេងអោយប្រាកដនៅក្នុងព្យញ្ចានះ ដ៏ទៃទៀត ដូចជា “ ខ “ ជា “ ខ្មែរ “។ “ ប “ និង “ ដ “ គឺ សូរសម្លេងនៃ ដូចគ្នា។
ក្នុងការបូកនូវ ព្យញ្ចានះ “ /f/, /ʃ/, /z/ និង/ɡ/ អាចជួន កើតឡើងនៅក្នុង ពាក្យកម្ចីថ្មីៗ ក្នុងការ និយាយនៃប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានការស្និលស្នាលជាមួយ ភាសាបារំាង និង ភាសាដ៏ទៃទៀត។ សម្លេងមិនពីកំនើតគឺ មិនជាសញ្ញាក្នុងការនិពន្ធខ្មែរ ផងដែលនោះ បន្សំនៃ អក្សរផ្សេងពីនេះមិនអាចអានបាន មិនអាចថាបាន គឺធ្លាប់សំគាល់អក្សរនោះនៅពេលមាន សារះសំខាន់។ ក្នុងការនិយាយ គឺមិនទ្វិភាសា សម្លេងទាំងនេះត្រូវបានមានសម្លេងប្រហែលគ្នា ជាមួយនឹងពីកំណើតការកើតឡើងមូលសទ្ទ:
សម្លេងបរទេស អនុទស្សន៏ខ្មែរ ពាក្យប្រហែលស្រដៀងខ្មែរ
/ɡ/ ហ្គ ខ
/ʃ/ ហ្ស ស
/f/ ហ្វ ហ ឬ ភ
/z/ ហ្ស ស
ស្រះ
មានប្រតិស្រពណ៏តិចតួចដូចជាស្រះខ្មែរ។ ប្រហែលជាមួយផ្នែកដោយសារមជ្ឈការ នយោបាយដែលមិនបានបំពេញ ពាក្យត្រឹមត្រូវ គឺមិនផ្សព្វផ្សាយពាសពេញប្រទេសកម្ពុជា ទាំងស្រុងនោះទេ។ដូចជាអ្នកនិយាយមួយចំនួន ដូចសង្គមអាចមានសូរសទ្ទវិទ្យាខុសៗគ្នាក្នុង បញ្ជីសារពើភណ្ឌ័។
វេយ្យាករណ៏
វេយ្យាករណ៏ខ្មែរ
ជាទូទៅ ភាសាខ្មែរគឺមាន ប្រធានបទ កិរិយាសព្ទ និង កម្មបទ ជាមួយអាយតនិបាត។ផងដែល នោះជាដំបូង ជាការបំបែកចេញជាភាសា នៃសទ្ទានុក្រម តទ្ធិតកម្ម(ការបំបែរ ការក្លាយមកពី) មានន័យថា ការដាក់បុព្វបទ(ការបន្ថែមដើម) និង អន្តរាបទ(ការបន្ថែមចុង) គឺជាសាធារណនាម។ គុណនាម និទស្សសព្ទ និង តូលេខ តាមរយះនាម : ដូចជា
ស្រីស្អាតនោះ “srəj sʔaːt nuh” ( girl pretty that ) មានន័យថា that pretty girl
នាមមិនមានភេទត្រឹមត្រូវតាមវេយ្យាករណ៏ ឬ ភាពខុសគ្នា ចំពោះឯកវចនះ និងពហុវចនះ។ ពហុវចនះអាចត្រូវបានកើតឡើងដោយសារ បរិវារសព្ទ តួលេខ ឬ ដោយគុណនាមទ្វេភាព ដែលអាចប្រើលក្ខណះគុណនាម :
ឧទាហរណ៏:
ឆ្កែធំ “cʰkae tʰom “ (dog large) = large dog
ឆ្កែធំធំ “cʰkae tʰom tʰom” (dog large large) = a very large dog and large dogs
ឆ្កែធំណាស់ “cʰkae tʰom nah” (dog large very) =very large dog
ឆ្កែពីរ “cʰkae piː” (dog two) = two dogs
ការចាត់ថ្នាក់បរិវារសព្ទ សម្រាប់ប្រើរវាងតួលេខនិងនាមមានសារះសំខាន់ តែជារឿយៗមិនជា កាតព្វកិច្ច ដូចនៅក្នុង ជាឧទាហរណ៏ ភាសាថៃ។ ដូចជាតួយ៉ាងនៃភាសាជនជាតិអាស៊ីខាង កើត កិរិយាមិនធ្វើមិនមានពាក្យបន្ថែមចុងទេទាំងអស់ កាលវេយ្យាករណ៏ និង ទ្រង់ទ្រាយ អាច ត្រូវបានបង្ហាញដោយបរិវារសព្ទ និង គុណកិរិយាឬ ត្រូវបានស្គាលដោយបរិបទ។ នៅក្នុងការ និយាយជាធម្មតាកិរិយាសព្ទអាចត្រូវបានបដិសេធដោយគ្មានត្រូវការបញ្ចប់បរិវារសព្ទ ដោយ ដាក់ពីមុខ។
ជាឧទាហរណ៍
ខ្ញុំជឿ
ខ្ញុំមិនជឿទេ
ខ្ញុំឥតជឿ
គ្រាភាសា
គ្រាភាសា គឺពេលខ្លះលិចចេញច្បាស់យ៉ាងពេញលេញ។ គួអោយកត់សំគាល់វិបរិណាម(ការ ផ្លាស់ប្តូរ) ត្រូវបានសំអាងទៅលើអ្នកនិយាយមកពី ទីក្រុងភ្នំពេញ(ដែលជាទីក្រុងរាជធានី) ទឹកដីជនបទខេត្តបាត់ដំបង តំបន់ខាងជើងភាគខាងកើតប្រទេសថៃ នៅជិតប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាខេត្ត សូរិន ភ្នំក្រវាញ និង ភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម។ គ្រាភាសាមកពីភាសា មានដំណើរការរដិបរដុបដែលមិនអាចវែកញែកអោយដាច់ចេញពីគ្នាបានពីខាងជើងទៅ ខាង ត្បូង។ ការនិយាយនៃ ប្រជាជននៅ ទីក្រុងភ្នំពេញ ជឿទុកចិត្តត្រឹមត្រូវ គឺជាអាចស្តាប់បាន អាចងាយបានទៅវិញទៅមក(អញ្ញមញ្ញ) ជាមួយភាសាដ៏ទៃ ប៉ុន្តែអ្នកនិយាយខ្មែរក្រុម មកពី វៀតណាម ឧបមាដូចជា អាចមានការពិបាកការទំនាក់ទំនងជាមួយខ្មែរដើម ទៅខេត្ត ស៊ីសាកេត នៅក្នុងប្រទេសថៃ។
ខ្មែរភាគខាងជើង គ្រាភាសាត្រូវបាននិយាយនៅក្នុងប្រទេសថៃ ត្រូវបានសំដៅទៅលើ ខ្មែរ ដូច ខ្មែរសូរីន និង ផងដែលនោះ ខ្មែរ ចាប់ផ្តើមឃ្លាតចេញពីគ្នាពី ពាក្យខ្មែរត្រឹមត្រូវនៅក្នុង ២០០ឆ្នាំមុន ត្រូវបានជឿជាក់ថាដោយអ្នកប្រាជ្ញខាងភាសា ដែលអាចជាភាសាផ្សេងៗ។ នេះដោយហេតុតែមានការសង្កត់សម្លេងផ្សេងៗគ្នាត្រូវបានមានអនុភាពដោយជុំវិញសំនៀង ភាសា ថៃ នៃសទ្ទានុក្រម មានលក្ខណះខុសគ្នា និង សូរសព្ទ ខុសគ្នានៅក្នុងស្រះទាំងពីរ និង ការចែកព្យញ្ចានះ។ពាក្យបញ្ចប់ដោយអក្សរ “ រ” ដែលក្លាយមកជាពាក្យគ្មានសម្លេង នៅក្នុងគ្រាភាសាដ៏ទៃនៃភាសាខ្មែរ ត្រូវបានអាននៅខ្មែររស់នៅតំបន់ភាគខាងជើង។
ខ្មែររស់នៅភាគខាងលិច យើងអាចហៅបានថា ខ្មែររស់នៅលើភ្នំក្រវាញ ត្រូវបាននិយាយ ដោយតិចតួចណាស់ ការបែងចែញប្រជាជននៅជួរភ្នំក្រវាញ ដោយពង្រីកពីប្រទេសកម្ពុជាទៅ ប្រទេសថៃ កម្រិតការអប់រំតិចតួច គឺមានតែមួយ ដែលត្រូវតែរក្សាទូក ត្រូវការពារប្រពន្ធ័អោយ បានច្បាស់លាស់នៃ ការបញ្ចេញសម្លេងដែលមានទាំងអស់ ប៉ុន្តែមិនអាចកើតមានឡើង នៅក្នុងគ្រាភាសាផ្សេងទៀត នៃអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរ។
ការកំណត់សំគាល់ទៅលើចរិកលក្ខណះនៃជាធម្មតានិយាយគឺ លាយឡំ រួបបញ្ចូលគ្នា ឬ កាត់ សម្លេងចេញពាក្យខ្លះត្រូវបំពេញ នៃព្យាង្គ ដែលត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយអ្នកនិយាយមកពី តំបន់ផ្សេងៗគ្នា ដូចការអានធូរ ឬ ស្រាក។ឧបមាដូចជា ទីក្រុងភ្នំពេញ ពេលខ្លះនិងអាច និយាយបានខ្លីទៅជា “ អ៊ំពេញ “ ។ ចរិកលក្ខណះផ្សេងទៀតនៃទីក្រុងភ្នំពេញនិយាយគឺ ត្រូវ បានប្រតិបត្តិតាមពាក្យជាច្រើនជាមួយ អក្សរ “ រ “ ថែមទាំងព្យញ្ចានះខាងដើម ដូចអង្គទីពីរនៃ ក្រុមព្យញ្ចានះ។ ព្យញ្ចានះ “ រ “ មានសូររលាក់ ឬ សូរទទះក្នុងគ្រាភាសាដ៏ទៃ គឺថែមទាំងការ បញេ្ចញសម្លេង ដូចសូររលាក់ដោយសូរបន្លឺឡើងដោយយកអណ្តាតទល់កន្លើត ឬ មិនបញេ្ចញសម្លេងទាំងអស់ទេ។ នេះជាការផ្លាស់ប្តូរគុណសម្បត្តិនៃព្យញ្ចានះនៅខាងដើម សង្កត់ពាក្យអាន។ លទ្ធផលមួយផេ្សងទៀតគឺ ព្យាង្គត្រូវបាននិយាយជាមួយ សម្លេងឡើង ចុះ ដូច សម្លេងជនជាតិវៀតណាម។ ជាឧទាហរណ៏ មនុស្សខ្លះនិយាយថា “ ថ្រី “ មានន័យថា “ត្រី” គឺដូច “ថី” ព្យញ្ចានះ “រ” មិនមានសម្លេង គឺត្រូវបានទម្លាក់សម្លេងនិងស្រះ មានសម្លេងតិចជាង នៅក្នុងសម្លេងនិយាយត្រឹមត្រូវ និង ខាំ្លងជាង ។ មួយផ្សេងទៀត គឺពាក្យ “ រៀន “ (សិក្សា និង រៀន)។ វាគឺមានសម្លេង “រៀន” បញ្ចេញសម្លេងអោយធំដោយយកអណ្តាតទល់កន្លើត “រ” និង សម្លេងនិយាយខាងលើ។
កំពស់នៃសូរសម្លេង
ខ្មែរប្រើប្រពន្ធ័លើកដាក់សម្លេង ដែលអ្នកនិយាយត្រូវតែមានមនសិការ មានស្មារតីនៅក្នុង សង្គមនៃសង្គមមនុស្សត្រូវនិយាយ។ ការលើកដាក់សម្លេងខុសគ្នាៗ ដែលរួមមានការប្រើ ប្រាស់សម្រាប់ការនិយាយជាធម្មតា ការនិយាយអោយមានគួរសម មានសុជីវធម៌ ការនិយាយ រៀបចំពាក្យពេច ឬ ការនិយាយជាមួយស្តេច ឬ ព្រះសង្ឃ ប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទ័ខុសគ្នា ឈ្មោះ នៃជាផ្នែកមួយនៃខ្លួនមនុស្ស និង សព្វនាម។ លទ្ធផលដែលមានឡើង ជនបរទេសអាចបំបែក ភាសា និង ព្រឹត្តន័យ អ្នកភូមិដែលរស់នៅឆ្ងាយៗ ជារឿយៗគឺមិនទុកចិត្តរបៀបការនិយាយជា មួយស្តេច និង មិនហ៊ាននិយាយជាមួយតែម្តងដោយខ្លាច និង មិនមានអារម្មណ៏ល្អនិយាយ ក្នុងការលើកដាក់សម្លេងជាធម្មតា។ លទ្ធផលផ្សេងទៀត គឺសព្វនាមគឺស្មុគស្មាញ និង ការផ្លាស់ប្តូរគោត្តនាមទាំងស្រុង។
ជាឧទាហរណ៏ សម្រាប់ពាក្យ “ ពិសា “ត្រូវបានប្រើរវាងភាពស្និតស្នាល ឬ ចំពោះសត្វសំអាង ទៅលើ គឺ ស៊ី។ ត្រូវបានប្រើជាលក្ខណះគួរសមបំផុត ទៅមនុស្សសាមញ្ញ ជានាម។ នៅពេល ដែលប្រើប្រាស់ជាមួយមនុស្សខ្ពង់ខ្ពស់ យើងប្រើពាក្យ ពិសា ឬ ទទួលទាន ។សម្រាប់ព្រះ សង្ឃប្រើពាក្យ ឆាន់ និង សម្រាប់ស្តេចប្រើពាក្យ សោយ។
ប្រពន្ធ័ការសសេរ
ខ្មែរត្រូវបានសសេរជាមួយអ្នកនិពន្ធខ្មែរ ។អ្នកនិពន្ធខ្មែរមានលក្ខណះស្រដៀងដែលធ្លាបបាន ប្រើទាំងពីរ គឺថៃ និង ឡាវ ដែលជាមួលដ្ឋាននៃប្រពន្ធ័ខ្មែរ និង មានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នក និពន្ធភូមា។តួលេខខ្មែរ។អ្នកនិពន្ធខ្មែរគឺ បានប្រើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីចម្លង ប្រែភាសា ពួកកុលសម្ពន្ធ័ដែលមិនមានប្រព័ន្ធការសសេរត្រឹមត្រូវ។
រៀនអានលេខ
0 ០ សូន្យ
1 ១ មួយ
2 ២ ពីរ
3 ៣ បី
4 ៤ បួន
5 ៥ ប្រាំ
6 ៦ ប្រាំមូយ
7 ៧ ប្រាំពីរ
8 ៨ ប្រាំបី
9 ៩ ប្រាំបួន
10 ១០ ដប់
100 ១០០ មួយរយ
1,000 ១០០០ មួយពាន់
10,000 ១០០០០ មួយម៉ឺន
100,000 ១០០០០០ មួយសែន
1,000,000 ១០០០០០០ មួយលាន